1 november was een mistige dag.

In de auto op weg naar het vliegveld voelde we wat mist in onze buiken. Dit was het dan. Het pakken was gebeurt, alles was een soort van geregeld. In Nederland hadden we geen plek meer, we zijn officeel geemigreerd. En hoe neem je afscheid voor 2 jaar? Niet teveel bij nadenken, ik kan me er nog geen voorstelling van maken hoe lang die twee jaren gaan duren. Toen mijn zus op Schiphol arriveerde werden de ogen ook mistig. Leuk nog een kopje koffie drinken met de uitzwaaiers, die allemaal voor ons vroeg hun bed waren uitgekomen, maar eigenlijk was het niet leuk. Het voelde meer als een uitstel van executie. Toen het zwaaien was begonnen kon mijn nichtje eindelijk haar zwaai-skills gebruiken. Wat een schat. Als ik terugkom kan ze al ‘ hallo tante Marjolein, waarom heb je geen olifant voor me meegenomen?' zeggen Ipv dat ze trots laat zien dat ze al kan zwaaien.

Naast onze ogen was het ook in Zurich mistig. Tijdens het rondjes draaien in ‘ de wachtkamer' konden we uitkijken op de prachtige bossen rond Zurich en de Alpen. Uiteindelijk konden we dan toch naar beneden. Na een run door het vliegveld naar onze volgende gate bleken we vertraagd, wachtend op andere inkomende vluchten met passagiers voor Kameroen aan boord. Eenmaal in de lucht konden we de Sahara van boven bekijken en vlogen we bijna over ons toekomstig dorp. Eenmaal boven Kameroen zagen we de vlammen van de olieraffinaderijen branden als bakens in de duisternis. Ondertussen namen onze Kameroenese medepassagiers de tijd om te winkelen bij het duty free karretje van de stewardess. Een zonnebril van over de 100 euro of chocola van 12 euro was geen probleem. Waarschijnlijk niet echt de doorsnee wat er aan boord zat. Landen in onze tussenstop Douala (economisch hart van het land en het internationale vliegveld) was geen probleem. De laatste stop: Yaounde. Wederom was daar mist. Tijdens de landing werd er opeens vol gas gegeven en gingen we weer omhoog. Te mistig. Voor de 2de keer die dag vlogen we rondjes in de wachtkamer. Nog een keer proberen, nog een keer een fly-by. We zetten koers terug naar Douala, omdat we niet genoeg kerosine hebben om te blijven hangen. In Douala landen we en wachten we. Er komen nieuwe passagiers aan boord die op weg zijn naar Zurich. Helaas komt er geen nieuwe catering in boord en beginnen we aan de chocopepernoten. We zetten opnieuw koers naar Yaounde. Weer een fly-by, weer in de wachtkamer. Een van de Kameroenese passagiers heeft genoeg van deze ‘onzin' en wandelt richting de cockpit om verhaal te halen. Gelukkig krijgt hij van de bemanning geen kans. Weer een fly-by en dan, ja, staan we eindelijk op de grond. 5 uur vertraging. Bijna net zo lang als de hele vlucht.

Dokters?

Voor de douane staan mensen in doktersjassen die je kunnen ‘helpen'. Welkom in Cameroen, we staan al jaren in de top 10 voor meest corrupte landen. Maar ook zonder een cadeau en slechts met een tijdelijk visum en geen retourticket komen we snel door de douane. En gelukkig staan daar Menge, die al die 5 uur op ons is blijven wachten. Ook de taxi-chauffeur is er nog. Samen bediscusseren ze dat het toch wel onzin was van onze piloot om niet te landen. Het was de hele tijd net zo mistig als nu, dus wat was het probleem (hetzelfde probleem als over een tweebaans weg met zicht van 50-100 m 90km per uur rijden). Menge heeft water, geld en een hotelkamer voor ons. Hij kan niet meer stuk.

Training

Om half drie liggen we dan eindelijk in bed, maar we kunnen de slaap niet vatten. Door het afscheid en de reis voelen we ons uitgewrongen. Om 9.00 zijn we echter weer present op het kantoor van VSO, waar we drie andere vrijwilligers ontmoeten. Alledrie Canadees, een stel en een meisje alleen. Ook zij gaan alledrie naar het noorden. De eerste dag van onze ‘in-country' training bestaat enkel uit een bezoek aan de immigratiedienst. We wachten in een overvol kantoor, waar mensen in uniform aan het werk zijn, wat eten of zitten te zitten. In wat bergruimtes liggen bergen papieren, waar de rondlopende muizen wel raad mee weten. Geen computer te bekennen. We staan in de weg en moeten buiten wachten. Onze begeleiders wachten binnen en halen ons een voor een binnen. In wat lijkt op een oud biechthokje wordt onze foto genomen, die binnen enkele minuten klaar is. Deze kan dan in ons dossier geplakt worden, waar ook de vingerafdrukken van alle tien je vingers inkomen. Na een uur of twee, dat viel mee, zijn we klaar. De volgende dag krijgen we een mooi papier, met foto, dat ons voorlopige verblijfsvergunning is. Na een half jaar volgt de definitieve versie.

In de loop van de week krijgen we uitleg over de programma's die VSO hier draait. Ze zitten vooral in Good Governance en Education. Alle banen zijn er vooral op gericht om organisaties beter te laten functioneren. En VSO blijkt daar ook een soort van manual voor te hebben, waardoor niet elke vrijwilliger het wiel opnieuw hoeft uit te vinden. Na dat gepruts van VSO Nederland had ik deze mate van organistie niet verwacht. Ook blijkt, dat VSO Kameroen helemaal niet op de hoogte is van mijn wens om ook aan de slag te gaan, of van mijn CV en zien mogelijkheden. Alleen de taal is een issue, maar vakinhoudelijk kan ik van alles doen. Ze gaan kijken of ze werk in ‘ons dorp' kunnen creeren. Dit kan ook een Kameroenese manier zijn om mij beleefd af te wimpelen, de tijd zal het leren. Tijdens de trainingen leren we w meer over Kameroen. Zo is er genoeg te eten, maar gooi geen voedsel weg, want er zijn mensen met honger.....? Verder zijn ze erg trots op hun houtproductie (er schijnt veel illegaal de grens over te gaan en of ze iets doen aan duurzame bosbouw is mij niet bekend, maar daar hadden ze het verder niet over) De olie productie daarintegen, daar was nog steeds sprake van kolonisatie, de buitenlandse oliebedrijven verdienen er meer aan dan Kameroen zelf. En Biya, de president, laat zich dat allemaal lekker aanleunen, hij is al 27 jaar stevig in het zadel (ja, het is een ‘democratie') en schijnt zich 8 mnd per jaar in Frankrijk te begeven, hetzelfde land waar die oliebededrijven vandaan komen. Interessant. Verder moeten we er niet van opkijken als onze buurman onze buurvrouw af en toe mishandeld, dat hoort er nou eenmaal bij in het Kameroenese huwelijksleven. Moet ik erbij vertellen dat ons dit door 2 mannen werd verteld toen er geen Kameroense vrouw in de buurt was? Verder moet ik eigenlijk een rok dragen, mag ik niet met mijn benen over elkaar zitten en kan ik mijn linkerhand beter afhakken, want die is vies. Joost en ik klungelen dus maar wat aan met ons onderontwikkelde rechterpootje. Misschien kunnen we ze in ons dorp wijsmaken dat lkinkshandigheid in Nederland heel normaal is, dat iedereen zo doet. We'll see.

En oh ja, je schoenen moeten altijd gepoetst zijn, wil je een beetje serieus genomen worden.

Ambassade

Donderdagmiddag waren we uitgenodigd op de thee bij de ambassadrice. Ik vraag me af of die mevrouw weet hoe Kameroen is buiten haar fancy, geairconditioned hotel, de ambassadebuurt, haar dikke Amerikaan en de hoofdstad. We voelde ons in het bijna beste kloffie wat we bij ons hebben nogal underdressed. Ze was erg zorgzaam en vertelde ons dat we erg voorzichtig moesten zijn, wat er allemaal wel niet voor verschikkelijks gebeurde in de buurlanden waar wij in het Noorden toch wel erg dichtbij zitten (met rebellen in het oerwoud, ok, maar we zitten zo'n beetje in de Sahel, er is hier niet zoveel bush te bekennen), dat we de wereld niet in 2 jaar kunnen veranderen etc. Heel schattig allemaal. Gellukig zijn we geen 13 meer. Ze vroeg of we af en toe aan haar willen rapporteren hoe het hier is, omdat ze daar zelf geen weet van heeft. Gaan we doen.

Wat eten we?

Dat is denk ik de meest gestelde vraag. In Yaounde was er een bakker, waar je ook zoete broodjes kon kopen, of een belegd broodje. Je kunt ook op straat een broodje kopen en dit met het eea laten beleggen (worst, ei,tomaat, ui etc). We hebben lekker pizza gegeten (voor hier best duur, zo'n 9 euro). Naast het kantoor was een restaurant waar de menulijst bestond uit: een kwart kip met bakbanaan (2 euro), een halve kip met bakbanaan, een hele kip met bakbanaan, en kwart kip met aardappel, een halve kip met aardappel of een hele kip met aardappel. De combi met aardappel met aardappel was meestal op. Dat was het menu. En bestek is niet nodig, want je kunt bakbanaan en kip ook met je handen eten. Correctie, met je rechterhand eten. Verder wordt er overal op straat van alles gegrilled wat je kunt eten: vis, vlees, mais. Verder kun je op straat je beltegoed opwaarderen, een taxi aanhouden die fungeerd als bus (3 voor, 4 achter, en nee, het zijn geen Mercedessen, maar het past toch, probeer thuis maar eens) of als je een verkoper bent, he jij blanke, naar ons roepen. Ik weet niet wat er gebeurt als ik he zwarte terugroep. Er zijn trouwens weinig blanken. Degene die er zijn, lijken er te wonen/werken. Het valt meteen op als je er op straat ‘een' tegenkomt. De blanken die voor VSO werken lijken een aparte stam te vormen, ze zoeken elkaar op en helpen elkaar. De Canadezen lijken ons ook als een nieuwe familie te zien. Soms leuk en soms niet, ze zijn wat gezapig. De eerste week heb ik een van de drie letterlijk over niks anders horen praten dan over internetmogelijkheden en dr telefoon die het niet deed. Nu alles werkt lijken we dat station gepasserd.

Kado's en gekneusde ribben

Over stations gesproken. Donderdagavond was het tijd om naar het noorden af te reizen. Iemand van VSO reisde met ons mee. Vooraf vond ik dat wat overdreven, maar al snel bleek waarom. Aangekomen op het station begon het met geschreeuw tussen de bagagedragers wie onze bagage mocht dragen. De VSO begeleiders lieten dit over zich heen komen en deden ook niks toen 1 van hen met onze koffers wegliep. Joost liep er achteraan. Bij de ingang van het station stonden wachters die beslissen of je binnen mag of niet. Je treinkaartje zou je toegang moeten verschaffen. Maar een blank hoofd is een potentieel ‘kado' voor de wachters. De drager werd hier kwaad om, ging in discussie, verloor die en koos eieren voor zijn geld door een andere ingang te nemen, er werd niks betaald. Toen de drager terugkwam voor de volgende lading bagage liep ik met hem mee. Mensen moeten van alles van je, ik versta alleen niet wat, das best rustig. In de hal trof ik tussen bergen andere mensen en bagage Joost aan. Het werd dringen, drager schreeuwen tegen elkaar en tegen de wachters, af en toe mag er iemand in, dan weer iemand niet. Als de dragers ergens langs moeten lopen ze gewoon door, ongeacht of er iemand in de weg staat of niet. Het was allemaal best agressief, zowel verbaal als fysiek. De menigte waar we instonden bleek de ruimte te zijn voor mensen die nog geen kaartje hadden en die dus een plekje moesten bemachtigen. Toen de deuren opengingen werd dat een kolkende menigte van mensen die geen enkele vorm van beleefdheid, in de rij staan, iemand voor laten gaan etc leken te kennen. En daartussen door liepen nog steeds de dragers te schreeuwen, vloeken en duwen. Achter het hek stonden nog mensen die ook een kaartje probeerde te bemachtigen. Ze probeerden en mass door het hek te breken, wat werd tegengehouden door de wachters. Sommige mensen werden verdrukt, andere kwamen klem te zitten tussen het hek dat te probeerde te openen, maar wat de wachters met alle macht probeerde dicht te duwen, ongeacht of er iemand tussenzat of niet. Als we die ene wachter wel hadden omgekocht hadden we heel rustig in een andere wachtruimte gezeten. De drager wilde onze bagage naar ons compartiment brengen, elke keer moest er 1tje meelopen. Maar we voelde ons zo niet op ons gemak dat we alles hebben opgepakt en meegenomen (les 1, leuk die 46 kg pp, maar reis nooit met meer dan je zelf dragen kan, is niet handig als je hard wil wegrennen). Aangekomen bij de trein stond ook daar een wachter die wel wat in zijn hand wilde hebben. Technisch gezien had ie gelijk, we mochten maar 20kg pp meenemen. Niet dat iemand dat ooit controleert, maar die buutlanders hebben toch geld genoeg. De drager (meer onze bodyguard, ik ben hem zeer dankbaar) begon wederom een verhitte discussie alsof ie zijn eigen geld beschermde (wat in feite ook zo is, want hij wordt betaald voor dit geschreeuw). Uiteindelijk kwam er een derde man, niet in uniform, wel met batch, die heel rustig (wat een verademing) vroeg naar onze kaartjes en ons de trein in liet.

Eenmaal in de trein was het gellukig rustig. Het eerste stukje konden we in het donker overal huisjes zien waar mensen op vuurtjes aan het koken waren. Al snel reden we de bush in waar het aardedonker was. Alleen de lichte stammen van hoge bomen verraadde dat de bush er was, af en toe onderbroken door het geluid van de trein die over een brug reed. Ook veel vogels lieten weten dat ze aanwezig waren. Verder was het een grote duisternis. Op de stations was het een drukte van belang met bagage die op de trein werd geladen en verkopers die hun waren aan de passagiers kwijt willen. Het assortiment bestond uit kip, gedroogde vis, bananen, een soort van oliebollen maar dan zonder krenten, suikerriet en wat andere ondefinierbare dingen. Daarna volgde weer een hoop duisternis. Af en toe passeerde een goederentrein, waar jongens op mee proberen te reizen door er op de stations op te springen. Na een frisse bui in de nacht, bleken we ‘s ochtends in een ander landschap terecht te zijn gekomen. Hier was de begroeiing al een stuk minder dicht. Wel was het groen (eind van de regentijd) en waren de rivieren goed gevuld. Hier en daar was er een dorpje, soms van hutjes, soms van huisjes. De begroeiing werd naar mate we meer naar het noorden reisden steeds minder intensief. Na 18 uur treinen was het tijd voor de bus. De dragers op het busstation waren een stuk relaxder en snapten dat als ze samenwerkten, ze allemaal iets aan ons zouden verdienen. In de bus was het rustig. Af en toe werd er gestopt in dorpjes waar wat stalletjes waren met eten, en voor een bid/plaspauze. Voor de bidpauze stond er een afdakje met matjes eronder en een kruik met water ernaast. Voor de plaspauze, nou ja, dat kan overal. Tijdens de rit gingen we wat bergen over, en waren er veel dorpjes. Sommige met ronde hutjes, andere met vierkante hutjes. Soms waren de hutjes in een compound verzameld, omringd met een muur, soms waren ze verspreid en zag je hier en daar een hutje staan tussen de mais. Toen we ‘onze' regio naderde werd het donder en konden we het landschap niet meer zien. Het leek kaler en minder bevolkt. De dichtheid aan vuurtjes werd steeds minder. Op het busstation stond VSO klaar met een auto om ons naar de missie van de Baptisten te brengen, die gastenkamers hebben. Een rustige plek, met veel bomen en muggen. Omdat ons huis nog niet klaar is (de burgemeester is op reis en tot die tijd kan er niks gedaan worden) zullen we zolang hier blijven. Hoe lang, das een goede vraag.

Zondagochtend 5.00 in Maroua.

We krijgen door de luidsprekers te horen dat Allah Akbar is. Niet een keer maar heel vaak. En niet door een iemand maar door heel veel iemanden. Elk buurtmoskeetje, en dat zijn er aan het lawaai te horen blijkbaar nogal wat, roept zijn eigen mensen op. Als ze dat nou allemaal tegelijk zouden doen, maar nee hoor. Dan doen ze om buurten. En als de luidsprekers stil zijn, zien de hanen eindelijk hun kans om ons te laten weten dat de dag is begonnen. En als Allah en de hanen hun boodschap hebben verspreid en je denkt je in alle rust nog even om te kunnen draaien, luid de kerkklok en vangt het gezang onder leiding van wat getrommel aan. Welkom in Afrika. De kerk op het terrein van de missie is goedgevuld. Als we halverwege de dienst onze neus nieuwsgierig om de hoek van de deur steken, wordt er meteen plaats voor ons gemaakt. Alle vrouwen zijn in kleurige gewaden gekleed en dragen allemaal een bijpassende doek op het hoofd. Een kind onder de twee jaar op schoot hebben lijkt hier ook een van de populaire associares. De dienst is in het Frans en Fulfulde. Er wordt gepreekt, gebeden en gezongen. Tijdens het zingen worden de mensen bankje voor bankje uitgenodigd een rondje door de kerk te lopen en als ze bij de pastoor zijn aangekomen een donatie te doen. Daarna wordt er verteld wat het programma van de week is. In het Fulfulde gebruiken ze wel Franse woorden om de dagen van de week aan te duiden. Zouden ze dat in hun eigen taal niet kennen?

Na de eerste dienst volgt er meteen nog een tweede. Daarna keert de rust op het missie terrein weer terug. De hitte legt iedereen weer lam. In de namiddag komt de boel weer tot leven, klaar voor een nieuwe week, waarin we elke ochtend te horen krijgen dat Allah Akbar is. Amen.

De stad

Het centrum van Maroua bestaat uit een markt, Marokko stijl, met daaromheen een weg (loopt in een rondje) vanwaar uit de andere wegen vertrekken. Aan elke kant van de stad ligt een brug, de groene en de rode. Dit zijn de belangrijkste punten van referentie, wat handig is, want straatnamen, bordjes en andere vorm van bewegwijzering doen ze niet aan. Een eerste blik op de markt leverde enige paniek op: hoe gaan we hier overleven: wat tomaten en uien, een beetje sla, zakken met bonen, linzen en soortgelijke dingen waarvan ik niet weet wat ik er mee moet en vlees met heel veel vliegen erop. Dit omringd met kindertjes met vlugge vingertjes en veel verkopers die op je voorhoofd kunnen lezen dat je nieuw bent. Dan zijn er nog wat kleinere winkeltjes die in hun assortiment zo'n 30 verschillende producten hebben. Good luck. Gelukkig is er meer. Een tour met volunteers die hier al langer wonen, toonde ‘de geheimen' van de stad: deze winkel heeft melk, en hier hebben ze goed vlees, daar goed vers brood en dit is de enige plek waar ze maandverband verkopen etc. Er is meer dan je op het eerste gezicht denkt, je moet alleen weten waar je het kan vinden. Dat stelt gerust. Ook gaan we voor het eerst met de motortaxi's die heel rustig rijden, no problem. We hebben inmiddels helmen gekregen van VSO. Ook ontmoeten we een paar Britse vrijwilligers die hier 2 maanden zitten en ook geen Frans spraken (was volgens Vso in Engeland geen probleem) en die zich wel redden. Voor de mensen hier is het ook niet hun eerste taal en zijn ze heel geduldig, geen probleem dus als je 3 keer vraagt wat ze zeggen. Dat is soms wel nodig want mensen mompelen en praten zacht. Ook native speakers hebben moeite mensen te verstaan. Dit stelt gerust dat het niet alleen aan mij ligt maar brengt ook de gedachte: hoe ga ik ze ooit verstaan?

Een aantal vrijwilligers hebben lokaal kleren laten maken in de meest kleurrijke designs. Dat schijnt in de dorpen gewaardeerd te worden. Toch maar eens over nadenken hoe we dat gaan aanpakken. Ze hebben hier voor elk evenement of belangrijke gebeurtenis (wereldaidsdag, teachers day etc) een speciale stof, waar je dan iets voor kunt laten maken. Dat kost zo'n 18 euro voor de 8 om iets te laten maken.

Andere vrijwilligers geven aan dat iedereen in het begin moet wennen en dat dat echt wel een paar maanden duurt. De stad is niks bijzonders, de omgeving weten we nog niet goed. Niemand kent ons dorp. De omgeving ten westen van de stad schijnt mooi te zijn, het oosten (waar wij heengaan) is vooral erg plat. Het is vooral de ervaring en het contact met de mensen dat het bijzonder schijnt te maken. Ik hoop dat dit contact in het dorp makkelijker en intensiever zal zijn dan hier in de stad, waar je makkelijk kan samenklitten met je eigen soort. Zelfs op de markt roepen ze al vragend of je van Vso bent. Time will tell.

Dat is het voor nu. De rest van de week krijgen we een eerste hulp cursus (Marjo proof prog, ahum) , een bezoekje aan het ziekenhuis (joy, idem dito) zodat je weet waar je moet wezen voor de malariatesten, want malaria schijnen we gegarandeerd te krijgen. En dan afwachten wanneer ons huis klaar is, ondertussen onze huisraad kopen, een motor kopen, een motorrijbewijs kopen en Frans oefenen. Een lang verhaal. Als de ervaringen minder vers zijn zal het wel wat korter worden. Houd ons op de hoogte hoe het in Nederland is, hoe ‘gewoon' je dat zelf ook vindt.

Sey yeeso!

Mocht je ons willen bereiken:

Marjolein mobiel 00237-76908319

Joost mobiel 0023776908315

Post: VSO Cameroun Maroua, een van onze namen, CNPS Building, BP 1004, Maroua.