Oorlog en vrede

Een paar weken na aankomst in Kameroen kreeg ik de vraag van mijn oud-werkgever of ik een stukje kon schrijven over mijn ervaring hier. Er volgende een aantal vragen, zodat het stukje aan zou sluiten bij de thematiek waar de stichting zich mee bezig houdt.

Nu waren de meeste vragen toen lastig te beantwoorden. Ik was nog steeds druk om bij te komen van mijn cultuurschok en aan het idee aan het wennen dat ik hier 2 jaar zou gaan doorbrengen. Verder is het verschil tussen officieel en officieus hier vrij groot en hebben we een half jaar nodig gehad om te ontdekken hoe dit land echt in elkaar zit. Maar laatst schoot een van de vragen me weer te binnen: is er vrede in Kameroen?

Een simpele vraag zo lijkt het. Maar wat is vrede eigenlijk?, vroeg ik mezelf af. Meestal zien we oorlog en vrede als elkaar tegenovergestelde. Er is geen oorlog in Kameroen. Maar is er dan vrede? Een taalkundig veel logischere tegenstelling van vrede is onvrede. En als je het zo bekijkt is er geen vrede in Kameroen, want er is een hoop onvrede.

Onvrede over het gebrek aan mogelijkheden. Banen zijn er nauwelijks. De banen die er zijn, zijn vooral bij de overheid. En die verkrijg je door mee te doen aan een loterijsysteem waarbij je je kansen kan verhogen door de inzet van geld en de juiste contacten. Deze inzet kun je weer terugverdienen als je je positie eenmaal hebt. Dat is ook de eerste reden waarom je die positie überhaupt wil hebben. Voor mensen die het geld en de contacten niet hebben is dit uitermate frustrerend, of ze nou wel of geen diploma hebben. Ze komen niet in de positie om anderen te plukken maar worden geplukt. En ook de mensen met eerlijke ambities moeten er aan geloven. Zonder hier en daar een envelopje achter te laten zul je het niveau van dorpswinkelier of markthandelaar niet ontstijgen. De wil om te ontwikkelen word zo stevig de kop ingedrukt.

Hier iets tegen doen is lastig omdat alle machthebbers van hoog tot laag deel uit maken van dit systeem. Dit geldt ook voor de politie en gendarmerie. Zo kwamen een paar maanden geleden een paar honderd dorpelingen in opstand tegen de elite die op een frauduleuze manier een chief had benoemd. In onze ogen een geheel terechte daad. Hier werden ze echter voor de stoep van de gendarmerie afgezet en vervolgens bij de rechtelijke macht die lid is van dezelfde club. De overheid geeft eerder problemen dan dat ze iets doet aan de levensomstandigheden. Mensen proberen dan ook zoveel mogelijk het contact met alles wat overheid is te mijden En gelijk hebben ze. Ondertussen vraagt de burgemeester zich af waarom mensen toch zo moeilijk doen over het betaling van de belasting.

Tijdens het defilé op onafhankelijkheidsdag werd de oppositie door een grote groep vertegenwoordigd. Allemaal man, allemaal jong en waarschijnlijk grotendeels werkloos. En ze lieten zich zien, met opgeheven hoofd trokken ze in een indrukwekkende stilte aan de elite op de tribune voorbij. Wat gaan deze heren doen voor/tijdens en na de verkiezingen van volgend jaar, vroeg ik me af?

Oorlog: nee. Onvrede over onderdrukking, armoede, ongelijkheid en gebrek aan mogelijkheden, ja. Waarom geen oorlog: omdat die stevig de kop in wordt gedrukt. Onvrede of oorlog, het is een dunne scheidslijn. De tijd zal het leren of en wanneer die overschreden wordt.